Begeleid de transitie met sociale maatregelen

Er is een nood aan een transitie op vele terreinen. Het is belangrijk om bij deze transitie de armere bevolkingsgroepen te ondersteunen. Anders vergroten we enerzijds de ongelijkheid en zal het draagvlak dat nodig is onderuit gehaald worden.

Ondersteun een robuuste strategie voor (energetische) renovatie ten gunste van maatschappelijk kwetsbare groepen

Een typisch voorbeeld is de renovatie van de woningen. Op alle beleidsniveaus moet de volgende jaren de energetische renovatie van woningen versneld worden. Deze versnelling is op zich al moeilijk. Indien we niet opletten zal zo'n strategie te weinig tegemoet komen aan de reële situatie van maatschappelijk kwetsbare groepen op de woningmarkt. Zij wonen vaak in slecht geïsoleerde huizen en hebben weinig middelen om te renoveren, of ze huren en hebben weinig impact op de eigenaars. In verschillende steden wordt gewerkt aan modellen om specifiek voor die groepen werkbare modellen uit te bouwen. Die moeten versterkt worden. Bij alle elementen in het renovatiebeleid moet de vraag gesteld worden of mensen met minder middelen kunnen deelnemen. Dit kan opgevangen worden door bv. voorfinanciering, of dit nu gebeurt via overheidsinterventie of via marktprincipes. Drempels die nu nog bestaan om dit beleid te versnellen dienen weggenomen te worden.

Schaf met een gecoördineerde strategie schadelijke subsidies voor fossiele brandstoffen op sociaal rechtvaardige wijze af

Er bestaat geen oneindige hoeveelheid publieke middelen. De beperkte publieke middelen zouden dan ook ingezet moeten worden voor de transitie naar een nieuw model, niet voor acties die ons opnieuw voor jaren verankeren in het oude model. Als we deze omschakeling niet maken, subsidiëren we in sterke mate het externaliseren van kosten, wat we dan weer moeten opvangen door grotere uitgaven op het vlak van sociale bescherming.

De effecten van een verandering zouden op korte termijn in positieve zin voelbaar moeten zijn voor sociaal kwetsbare groepen. Zij hebben er belang bij dat hun reële situatie verbetert, maar dat mag niet gebeuren door instrumenten, zoals een algemene verlaging van de BTW op energie, die in de feiten verspilling of overmatige consumptie ondersteunen. Als er een duidelijk kader is, kunnen goed gerichte maatregelen waarschijnlijk op relatief korte termijn al leiden tot een positieve stimulans voor klimaatneutrale technologieën. Daarnaast is het belangrijk dat de huidige fiscale steun voor het gebruik van fossiele brandstoffen, zoals bijvoorbeeld salariswagens, afgeschaft worden. Volgens een studie van de WWF gaat het over een immens bedrag van 2,7 miljard euro per jaar. Veel van deze subsidies ondermijnen niet alleen de transitie naar een ander model, ze vergroten ook de inkomensongelijkheid. Daarom is het urgent om daar paal en perk aan te stellen om zo de transitie naar een duurzame samenleving te bevorderen.